Carine Knapen
Een opportuniteit is een situatie waaruit we een persoonlijk voordeel kunnen halen en wordt zowel door onszelf als door de buitenwereld als positief ervaren. Het leven zit vol opportuniteiten. Je grijpt ze of je grijpt ze niet of er naast. Als je ze grijpt vaar je er gewoonlijk wel bij. In het andere geval zeg je tegen jezelf " dju toch, mooie kans gemist " maar zo erg is dat niet want er komt vast wel een nieuwe. Opportunisme, daarentegen, wordt door de maatschappij dan weer als negatief ervaren. Een opportunist wordt namelijk altijd gezien als iemand die geen moraal heeft en alle principes opzij schuift om zijn of haar doel te bereiken. Politici zijn daar een goed voorbeeld van. Tijdens verkiezingscampagnes beloven ze hemel en aarde maar eens ze verkozen zijn vergeten ze dat weer en komt er van hun beloftes niets in huis. Dat ze velen teleurstellen en zelfs woedend maken raakt hen niet. Zij hebben hun doel bereikt. Een zitje in het Parlement of als Minister. Dat is het enige dat telt. Moeten wij hen daarop afrekenen ? Ja en neen. Wij zijn namelijk allemaal sociaal opportunisten, term die haar oorsprong vindt in de psychologie. Dit sociaal opportunisme ontwikkelen we al van in de wieg.
Baby's en peuters omringen zich graag met personen die hen veel aandacht geven. Mama, papa, broers en zussen, oma en opa maar ook eender welke andere persoon die op hun pad verschijnt en hen een aai over de bol geeft, of complimentjes of snoepjes, kortom alles waar ze een voordeel uit kunnen halen.
In de kleuterschool en later, de lagere en middelbare school zijn er altijd kindjes die meer populair zijn dan anderen, hetzij omdat ze het goed kunnen uitleggen of iets anders te bieden hebben dat een ander niet heeft of nog omdat hun ouders een hoge status hebben, thuis 3 auto's in de garage hebben staan, een groot huis met zwembad ... Met die kindjes willen wij ook graag bevriend zijn. Sociaal opportunisme. We willen erbij horen, mee opgenomen worden in hun circle of friends. We schuiven er onze eigen identiteit voor opzij. Hebben de populairen een Kipling boekentas, of een Millet vest of nog iets anders van één of ander huppeldepup merk, dan willen we dat ook en zagen we de oren van het hoofd van onze ouders tot we bereiken wat we willen, wat ook een vorm van sociaal opportunisme is.
Eens we in het volwassen leven stappen ( al dan niet na lange studies ) bouwen we een vriendenkring uit die ook gestoeld is op sociaal opportunisme. We willen maar wat graag bevriend zijn met de vrouw of de zoon van de baas of een hogere geplaatste toch ? Je weet maar nooit wat dat kan opleveren. We volgen ook grote artiesten, filmvedetten, zangers en andere bekenden. We lezen hun berichten, posten commentaren want ja, je weet maar nooit dat de bekende ze leest en misschien wel contact opneemt. Hoop doet leven.
Sommige artiesten hebben 100 miljoen volgers of nog meer. De idolatrie is grenzeloos. Zij zijn al lang niet meer bezig met hun eigen social media. Daar hebben ze een leger werknemers voor die de image building in stand houden en verder uitbouwen, maar mensen zijn goedgelovig, ze hebben nood aan vedetten die ze kunnen aanbidden, op de voet volgen. Ze willen weten wat de artiest eet, drinkt, door de dag doet. Ze kopiëren hun gedragingen. Verschijnt de vedette publiek met een kleedje van een bepaald merk dan vindt je het binnen de 24 uur nergens meer. Wereldwijd uitverkocht. Het is een eigenaardig fenomeen dat in ieders achtertuin zit. Virtueel bevriend zijn met gekende personen. Hardop kunnen zeggen ' ah die of die ken ik persoonlijk " om de eigen status te verheffen tot een hoger niveau. "
Loyaliteit is in dit alles ver te zoeken. Sociaal opportunisme is altijd tijdelijk. Als iemand zijn rol uitgespeeld is of lijkt en niet meer dienstig is, dan wordt hij/zij opzij geschoven en stappen mensen over naar iemand anders die wel (nog) kan dienen, wel iets kan opleveren. Hoeveel bekenden telt dit land niet, die jarenlang de tv gekleurd hebben maar volledig in de vergetelheid zijn gevallen eens ze van het tv scherm zijn verdwenen ? Veel. Idem dito wat betreft notoire politici en andere figuren die iets betekend hebben. Het collectief geheugen is zeer kort. De wereld draait razendsnel. Er is elke dag wel iets of iemand nieuw. Vandaag heeft de pers de mond vol over x of y, morgen is de wereld het alweer vergeten. Als we er voor onszelf niets uithalen, is het niet interessant.
Tijdens het debacle van de afgelopen 2,5 jaar zijn veel echte vriendschappen teloor gegaan, omdat ... ze onderling van mening verschilden over het topic. Woeste ruzies, scheldpartijen, haatberichten, het was er allemaal. Velen zijn hun heil gaan zoeken bij nieuwe gezichten. Zogenaamde "gelijkgestemden " waarmee ze wilden " verbinden". Verbinden is het nieuwe toverwoord. Geen hond die weet wat het echt betekent. Nou ja, honden wel, maar zij niet. Het sociaal opportunisme vierde hoogtij dagen. Iedereen wilde bepaalde personen kennen, ermee geassocieerd worden, ze volgen, weten wat ze deden, wanneer en met wie, erbij zijn, berichten sturen, bellen, afspreken. Maar kijk, eens het stof van het ene debacle ging liggen ontstond er een nieuw debacle over een oorlog in een ver land en wat zagen we toen ? Er ontstonden tussen de zogenaamde gelijkgestemden nieuwe kampen die met getrokken messen tegenover mekaar stonden omdat ... ze over dat nieuw topic van mening verschilden ! Er ontstonden weer ruzies, scheldpartijen, haatberichten. Wie de eigen mening niet deelde werd zonder pardon gedefriend, ontvolgd, geblokkeerd, in de hoek geduwd, zwart gemaakt.
Echte vriendschap is kostbaar. Het hoogste goed dat een mens kan bereiken. Echte vriendschap wordt gekenmerkt door loyaliteit. In goede en in kwade dagen. Het is niet omdat je over één of meerdere topics van mening verschilt dat de vriendschap over is. Echte vriendschap is daartegen bestand. Vriendschap is niet gebaseerd op sociaal opportunisme. Je bent er voor mekaar, niet alleen als het goed gaat en je er voor jezelf iets positief kan uithalen maar ook als het slecht gaat en je jezelf, je tijd en energie moet opofferen om de ander vooruit te helpen. Echte vriendschap is voor het leven. Met sociaal opportunisme kom je nergens. Het is ijle lucht. Een illusie.
Choose your friends wisely ...
Comments