Kort na de invasie van Rusland in Oekraïne ( meer specifiek de Donbass ) heeft President Zelensky een wet uitgevaardigd krachtens dewelke alle mannen +18 jaar verplicht werden om de wapens op te nemen tegen de Russen en hun landgenoten in de Donbass regio. Hoewel een belangrijk deel van de bevolking Russisch spreekt werd deze taal strikt verboden. De scholen mochten geen onderwijs meer geven in de Russische taal en burgers mochten de taal niet meer spreken. 11 miljoen Russische boeken zijn vernietigd. De haatpropaganda tegen de Russen nam ongekende proporties aan en zo ook de sancties tegen al wie weigerde de wapens op te nemen. Wie probeerde te vluchten werd beschouwd als deserteur, opgepakt, opgesloten en vaak ook ter plekke neergeschoten ongeacht of de persoon militair dan wel een gewone burger was.
Dit is op beeld vastgelegd. Niet één maal maar vele malen.
Om de verdere leegloop van deserterende militairen en burgers die (on)gewild de hoedanigheid van militair hebben bekomen tegen te gaan was een wettelijk kader nodig dat voorziet in strengere straffen en verbod tot clementie.
Op 13 december 2022 heeft de Verkhovna Rada ( parlement ) met 270 stemmen voor, het wetsontwerp nr. 8271 inzake de verzwaring van de verantwoordelijkheid voor militairen goedgekeurd. Diezelfde dag werd het wetsvoorstel ondertekend door parlementsvoorzitter Ruslan Stefanchuk en aan Zelensky overgemaakt voor ondertekening. Zelensky heeft het wetsvoorstel op 24 januari 2023 getekend en terug gestuurd naar het parlement.
De wet legt de gerechtelijke macht sterk aan banden. Het sluit de mogelijkheid uit voor rechters om militairen vrij te stellen van straf of hen een mildere straf op te leggen dan deze die voorzien is in het huidige Oekraïense wetboek van strafrecht in geval van ongehoorzaamheid, het niet opvolgen van een bevel, bedreiging van of geweld tegen een meerdere, het ongeoorloofd verlaten van een plaats van dienst, desertie, het ongeoorloofd verlaten van een slagveld of de weigering om wapens te gebruiken. De wet verhoogt de straffen voor het militairen en burgers die opgeroepen worden om de wapens op te nemen.
De termijnen en boetes voor overtredingen zijn verhoogd en er is tevens een inspectie door de militaire wetshandhavingsdienst van reservisten en dienstplichtigen wegens dronkenschap ingevoerd.
De generale staf is van mening dat het in oorlogsomstandigheden billijk is de militairen geen mildere straffen op te leggen dan die waarin de wet voorziet. "Dergelijke misdrijven verzwakken het defensievermogen en kunnen de uitvoering van gevechtstaken door andere gezagsgetrouwe militairen fataal beïnvloeden", aldus de generale staf in een verklaring.
Oekraïne is al lang geen democratische rechtstaat meer. Zelensky en zijn gevolg doen wat ze willen, alle beschikbare wettelijke instrumenten ten spijt.
Op 15 december 2022 is, inderdaad, op de presidentiële website verzoekschrift nr. 22/173526-ep gepubliceerd, waarin werd opgeroepen tot een veto over de wet. De eerste dag al werden 28.000 handtekeningen verzameld, wat meer is dan het vereiste aantal voor overweging door de president. Het aantal handtekeningen van mensenrechtenactivisten is opgelopen tot meer dan 31.000 maar dat heeft niets opgeleverd. Zelensky heeft nog niet gereageerd op de petitie. Hij moet tegen 15 april 2023 standpunt in nemen omtrent de petitie.
Als hij zijn veto niet uitspreekt ( zoals hem gevraagd wordt ) verword het wetsvoorstel tot een wet die veel kwaad bloed zal zetten.
Er is veel kritiek op het wetsvoorstel.
Een parlementslid van de Golos-fractie en militair, gepensioneerd SBU-kolonel Roman Kostenko is sterk gekant tegen de wet.
Hij stelde : "We passen zelfs op collaborateurs en verraders niet dezelfde regels toe als die welke we op onze militairen willen toepassen. "
"We hebben in het leger nu voor het grootste deel geen beroepssoldaten, maar conventionele leraren, landbouwkundigen en chauffeurs van vroeger. Ze hebben elke dag 152mm granaten zien ontploffen, veel lijken en gebombardeerde gebouwen. Ze moeten anders behandeld worden, niet als in de rug gepakt en veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf.
"Ik ben bijvoorbeeld tegen een situatie waarin een man mobiliseert, een week training volgt, onder artillerievuur komt, bang wordt en zich terugtrekt, en daarvoor krijgt hij dan vijf jaar,"
"Zelfs mensen die verkracht en gedood hebben, hebben toegang tot de instelling van clementie," verklaarde advocaat en militair Masi Nayem. " Met deze wet willen ze deze rechten afnemen van de militairen. Dit is verkeerd. Zelfs vanuit het oogpunt van de houding ten opzichte van de strijdkrachten. Niet te vergeten dat het fundamenteel hun recht op gerechtigheid wegneemt."
Comments