DE ARDENNEN : HET ERGSTE MOET NOG KOMEN....

Het is vandaag precies één maand geleden dat het ondenkbare gebeurde in de regio Luik -Eupen : 23 pittoreske dorpen en gemeenten langs de rivieren de Vesder en de Ourthe werden met verwoestende kracht vernietigd door kolkende water- en modderstromen.

De eerste twee weken stond de pers bol van dit wereldnieuws. Nu is het al heel wat minder terwijl de verscheurende, traumatische weken die achter de rug zijn slechts een proloog zijn. Het ergste moet nog komen.

" Wat dan ? " hoor ik u al denken." De noodlijdende mensen hebben ondertussen toch al warme maaltijden en andere voedingsmiddelen, poetsgerief en poetsproducten? Er worden meubels en elektro aangevoerd om te helpen met de herinrichting van hun huis, althans... voor degenen die nog een huis hebben "? Helemaal juist. Dit is op veel plaatsen inderdaad zo. Straks vertrekt er weer een grote ploeg vrijwilligers van Hands For Freedom naar het noodgebied om verwarmingstoestellen, microgolfovens, meubels, beddengoed, poets-was-en afwasproducten, schoonmaakazijn, Wipe & Clean, vers fruit, veel speelgoed en dierenvoeding en deze keer ook heel veel lekkere knabbeldingetjes zoals chocolade, koeken en snoep te schenken en volgende week gaan we nogmaals terug met ijskasten, koffiezetapparaten, de resterende microgolfovens en nog veel meer. Wij zijn niet de enige. Honderden burgers begeven zich regelmatig naar de regio voor noodhulp. Sommige blijven zelfs ter plaatse logeren om dagelijks te kunnen helpen. Maar.....

1. De schade aan de huizen die nog overeind staan is immens. Het afwassen van de beschimmelde muren met azijn of Wipe & Clean is een tijdelijke oplossing. De huizen moeten gerenoveerd of hersteld worden. Renoveren en herstellen kost veel geld dat de meeste mensen in de noodregio niet hebben.

2. De verzekeringsmaatschappijen hebben naar verluid 40.000 schade aangiften ontvangen. Sommige verzekeraars doen weliswaar inspanningen en hebben al hun experten op de regio gezet maar het is en blijft een titanenwerk. Ze kunnen de veelheid van expertises niet bolwerken op korte termijn. Het zal nog maanden duren vooraleer alle gebouwen het voorwerp hebben gevormd van een schadebegroting en hieromtrent een vergelijk is getroffen. Kortom, de uitkering van een verzekeringsvergoeding is niet voor morgen. En ook niet voor overmorgen of de dag nadien.

3. Er bestaat een wet die de verzekeringsvergoedingen in het kader van een ramp plafonneerd tot een maximum bedrag. In dit geval is het maximum plafond begroot op 380 miljoen euro. De schade in het rampgebied is echter voorlopig geraamd op meer dan 1,6 miljard euro ( en mogelijks nog veel meer). De verzekeraars hebben zich - naar verluid -bereid verklaard om de verzekeringsvergoedingen te verdubbelen wegens het uitzonderlijk karakter van de ramp. Hiermee is er echter nog altijd een tekort van om en bij de 900 miljoen euro. Dit heeft dan weer tot gevolg dat de verzekeringsmaatschappijen de verzekeringsvergoedingen zullen moeten drukken en wellicht toepassing zullen maken van een ponds-pondsgewijze verdeling in dezelfde verhoudingen ( 40% van de schade ) zodat alle verzekerden die verzekerd zijn in nieuwwaarde een gelijk % ontvangen. De discussies die we via de pers vernemen tussen bepaalde burgervaders ( voorstander van afbraak en heropbouw ) en verzekeraars ( voorstander van herstelling en renovatie ) moeten in die context bekeken worden. Het moet betaalbaar blijven.

4. Wie voor 200.000 € schade geleden heeft zal volgens deze formule 80.000 € ontvangen. Wie 50.000 € schade heeft geleden krijgt 20.000 €. In geen enkele van deze gevallen zal de verzekeringsvergoeding volstaan om de schade volledig te herstellen. Het rampenfonds moet op dit punt soelaas brengen, maar ....

5. Het rampenfonds werkt met een bijzondere formule. De waarde van elk huis voor de schade wordt geraamd. Daarop wordt een vetusteit toegepast. Alle rijhuizen in de Ardennen zijn oud dus de vetusteit aftrek zal zeer hoog zijn. Op de overblijvende waarde komt het rampenfonds dan tussen ten belope van 35%, maar ...

6. Het rampenfonds keert de vergoedingen pas uit na verloop van enkele jaren. Voor alle eerdere zware schadegevallen die er geweest zijn en die erkend zijn als ramp zijn er na verloop van 2-3-4 jaar nog steeds veel mensen die wachten op hun centen.

Wat betekent dit in de praktijk ? De getroffen gezinnen ( lees : degenen die verzekerd zijn ) zullen lange tijd moeten wachten vooraleer ze een centiem schadevergoeding zullen ontvangen en hun met vocht en schimmel doordrongen woning niet kunnen herstellen of renoveren wegens .... geen geld. Degenen die niet of onvoldoende verzekerd zijn, zijn er aan voor de moeite. Sommigen, maar lang niet allen, zullen een voorschot ontvangen om de eerste noden te ledigen maar... dat is een druppel op een hete plaat.

De herfst staat voor de deur met andermaal regen en koud weer. De huizen zullen niet op natuurlijke wijze kunnen uitdrogen. Koning winter zal met zijn scepter zwaaien en iedereen verplichten om zijn huis te verlaten. 90% is al vertrokken omdat hun woning onbewoonbaar is verklaard of erger nog, ingestort is of reeds afgebroken. De resterende 10% zal ook de deur ( als ze die nog hebben ) achter zich moeten dicht trekken en ergens anders onderdak zoeken. Met een campinggas toestel of mobiele elektrische kookplaten en een verwarmingstoestel, een ijskast, een microgolfoven... kan je je tijdelijk wel even uit de slag trekken maar op langere termijn is dit geen oplossing ( zeker niet tijdens de herfst en de winter ).

Volgens eerder ontvangen berichten zal het tot december duren vooraleer er in de zwaarst getroffen dorpen, delen van gemeenten en steden terug een gasvoorziening zal zijn. De maatschappijen doen wat ze kunnen om de gas te herstellen maar het kolkende water heeft veel zinkgaten veroorzaakt, op tal van plaatsen liggen de leidingen bloot. Het noodgebied heeft veel weg van een oorlogszone. De gasvoorziening is her en der - waaronder Dolhain - al eens terug aangesloten maar een paar uur later terug afgesloten. Er was geen druk. Er zijn lekken. Het risico is te groot.

En dan zijn er nog de scholen.... Afgelopen week werd Hands For Freedom op aanbeveling van EHBO Vlaanderen gecontacteerd door een gemeenteschool die zeer zwaar getroffen is door de overstromingen. Een kleuterschool en lagere school. De medegedeelde foto's laten niets aan de verbeelding over. Het puin is zelfs nog niet geruimd. De modder ligt nog op de vloeren zoals vlak na de ramp. Volgens de burgemeester ( die net terug is van een welverdiende vakantie in Spanje ) moet ook het ruimen en de opkuis via een openbare aanbesteding gebeuren. Het is dringend " zei de Directrice, ' we willen terug open gaan op 1 september, kan u helpen ? " De directrice wil graag beroep doen op vrijwilligers om het puin en de modder te ruimen maar tijdens ons gesprek begon het haar te dagen dat zij op dit punt geen initiatieven mag nemen en het moet overlaten aan de gemeente. Het is een "ecole communale ". Enkel het college van Burgemeester en Schepenen kan beslissen wat er moet gebeuren en of de school überhaupt nog zal blijven voort bestaan. Ook dit is namelijk geen uitgemaakte zaak.

Ik vroeg " hebt u een idee hoeveel kinderen zich op 1 september zullen aanmelden ? " Zij repliceerde " dat weet ik niet, normaal gezien komen alle kinderen die er vorig jaar waren terug en de kindjes van de derde kleuterklas gaan over naar het eerste leerjaar " waarop ik weer " ja maar, veel ouders met schoolgaande kinderen zijn weg, ze leven bij familie of in een opvangcentrum, als zij op een andere locatie wonen denk ik niet dat zij zich dagelijks zullen verplaatsen om hun kinderen naar uw school te brengen temeer nu de meesten geen auto meer hebben; u zou er goed aan doen om alle ouders op te bellen om hun intenties te kennen ". De directrice : " dat gaat niet, al onze administratie en computers zijn weg gespoeld, we hebben niets meer, we kunnen ze niet bellen, we hebben hun nummers niet, het zal afwachten worden " Ik wees haar er op dat als er zich te weinig kinderen aanmelden het wel eens zou kunnen dat de school gesloten wordt. " Ik weet het " zei ze met een zucht. Het gesprek is geëindigd in mineur. Voor haar omdat zij niets kan en mag doen en voor mij insgelijks. .

Dit voorval heeft me meteen doen terugdenken aan een oudere dame die ik tijdens de eerste actie ontmoet heb en van wie ik een paar foto's gepost heb. Zij was ontzettend blij met de voedsel colli van Colruyt Group. Zij kon namelijk niet naar de hoger gelegen supermarkt gaan en dit niet alleen omdat zij geen auto had of omdat de straat weg gespoeld was en zij te slecht te been was om te voet de hele afstand af te leggen maar vooral omdat .... haar handtas met haar portefeuille, ID en bankkaarten op het tijdstip van de ramp op de gelijkvloers in een kast lag en deze - zoals bij vele anderen - samen met alle meubels door het kolkende water mee gesleurd is..... Met alle ellende die ze al meegemaakt had moest zij ook nog eens naar het stadhuis en de bank om nieuwe documenten en bankkaarten aan te vragen... en ... een bankautomaat zien te vinden want die zij door de overstromingen ook om zeep.

Hoe moet het nu verder ? Ik voorspel dat grote gebieden langs de Vesder en de Ourthe voor een habbekrats zullen opgekocht worden door projectontwikkelaars en de Ardennen er binnen pakweg 5 jaar helemaal anders zullen uitzien. De eigenaars van de getroffen woningen zullen op termijn een verzekeringsvergoeding ontvangen die de herstel-en renovatiekost niet dekt en hun huis voor een appel en een ei verkopen. Hele wijken zullen afgebroken worden ( zoals reeds het geval is ) en vervangen worden door sjieke villa's, winkelcentra, kantoorgebouwen en dergelijke. Mark my words.